O abrazo

—Vostede tamén é de ferro —díxome.
Caeu entre nós un silencio. Dentro de min algo rompeu.
—Rompeu algo dentro de min cando dixo iso —dixen, saíranme as palabras sen máis. Non sabía como continuar—. Se fose de ferro, de certo non había romper tan facilmente.

J. M. Coetzee, Idade de ferro

Cando lin a derradeira liña apenas tiña xa folgos. Inspirei fondo, con medo de que xa o osíxeno non dese entrado, tan engruñados sentía os pulmóns no peito, tan secas as entrañas. A cada pouco pousaba o libro boca abaixo para recuperar forzas contemplando o río, o azul do ceo, a terra en que vivo, o meu privilexio. Despois mergullaba no esplendor das palabras que me sacudían as vísceras, que me repugnaban, que me seducían, que doían como labazadas no rostro. E outra vez xurdía á superficie acorando...

Non lembro unha lectura recente na que subliñase tantas frases, o lapis à man na man, as liñas trémulas, o alento entrecortado. E non era a empatía, non, relacionada co cancro interno, que nunca vin no meu sentenza de morte, senón prórroga da vida. Era a voz implacable que describe a podredume dunha sociedade sen conciencia, era a potencia do relato, era a crueza na pel das chagas infectadas.

E na fin, tan previsible, ainda notei o corpo a estremecer —como se o meu fose— naquel abrazo.